Xuân nhật tuý khởi ngôn chí

Nguyên tác: Lý Bạch

春日醉起言志

李白

处世若大梦,胡为劳其生。
所以终日醉,颓然卧前楹。
觉来盼庭前,一鸟花间鸣。
借问此何时,春风语流莺。
感之欲叹息,对酒还自倾。
浩歌待明月,曲尽已忘情。

CHỮ PHỒN THỂ

春日醉起言志李白處世若大夢,胡為勞其生。 
所以終日醉,頹然臥前楹。 
覺來盼庭前,一鳥花間鳴。
借問此何時,春風語流鶯。
感之欲嘆息,對酒還自傾。
浩歌待明月,曲盡已忘情。

PHIÊN ÂM

Chūnrì zuì qǐ yán zhì

Libái

Chǔshì ruò dà mèng, hú wèi láo qí shēng.
Suǒyǐ zhōngrì zuì, tuírán wò qián yíng.
Jué lái pàn tíng qián, yī niǎo huā jiān míng.
Jièwèn cǐ héshí, chūnfēng yǔ liú yīng.
Gǎn zhī yù tànxí, duì jiǔ hái zì qīng.
Hào gē dài míngyuè, qū jìn yǐ wàngqíng.

ÂM HÁN VIỆT
Xuân nhật tuý khởi ngôn chí

Xử thế nhược đại mộng
Hồ vi lao kỳ sinh?
Sở dĩ chung nhật túy
Đồi nhiên ngọa tiền doanh
Giác lai miện đình tiền
Nhất điểu hoa gian minh
Tá vấn thử hà nhật?
Xuân phong ngữ lưu oanh
Cảm chi dục thán tức
Đối chi hoàn tự khuynh
Hạo ca đãi minh nguyệt
Khúc tận dĩ vong tình

-- English --

The Best of Life Is But ...
-- Translated by H.A. Giles

What is life after all but a dream ?
And why should such pother be made ?
Better far to be tipsy, I deem,
And doze all day long in the shade.
When I wake and look out on the lawn,
I hear midst the flowers a bird sing;
I ask \"Is it evening or dawn ?\"
The mango-bird whistles,\"\'Tis spring.\"
Overpowered with the beautiful sight,
Another full goblet I pour,
And would sing till the moon rises bright --
But soon I\'m as drunk as before


DỊCH NGHĨA: ở đời chằng qua như giấc mộng lớn. Làm gì mà phải vất vả khó nhọc nơi thân mình? Vì thế nên cả ngày ta cứ uống rượi say, nằm ngủ ngay trước hiên nhà. Lúc tỉnh dậy trông ra trước sân thì thấy con chim hót trong khóm hoa. Tự hỏi lòng hôm nay ngày tháng bao nhiêu. Nghe trong gió có tiếng chim oanh, biết rằng mùa xuân. Cảm xúc trước cảnh ấy, lòng muốn thở than. Đối cảnh tay ta cứ nghiêng bình (rót rượu). Ta hát vang chờ trăng lên. Hát vừa xong thì cũng quên luôn tình buồn

CHÚ THÍCH VÀ TỪ VỰNG:



mộng, mông (11n) 1 : Chiêm bao, nằm mê. 2 : Một âm là mông. Mông mông 夢夢 lờ mờ, nghĩa là không biết đích xác gì cứ lờ mờ như người nằm mê. Tục viết là .



xử, xứ (11n) 1 : Ở. Như cửu xử 乆處 ở lâu, cùng mọi người ở được vui hòa gọi là tương xử 相處.


nhược (9n)  Như, tự nhiên, giống. Như thần sắc tự nhược 神色自若 thần sắc vẫn y như (tự nhiên), tương nhược 相若 cùng giống, bất nhược 不若 chẳng bằng.

lao (12n) 1 : Nhọc. Như lao lực 勞力 nhọc nhằn. 2 : Công lao. Như huân lao 勳勞 công lao.

所以: sở dĩ: cho nên, vì vậy
doanh (13n) 1 : Cái cột, tính xem nhà có mấy gian gọi là kỷ doanh 幾楹.

phán (9n) 1 : Mắt đẹp, nhìn một cách đẹp đẽ, lòng đen lòng trắng phân minh. 2 : Mong ngóng, trông.

điểu (11n) 1 : Loài chim, con chim.

minh (14n) 1 : Tiếng chim hót. Nói rộng ra phàm cái gì phát ra tiếng đều gọi là minh. Như minh cổ 鳴鼓 đánh trống.

Chú ý: nhìn vào chữ điểu và chữ minh chúng ta thấy chữ minh (tiếng chim hót) được ghép bởi chữ điểu (con chim) và chữ khẩu (cái miệng)

oanh (21n) 1 : Chim oanh. Hoàng oanh 黃鶯 chim vàng anh.

khuynh (13n) 1 : Nghiêng. Như khuynh nhĩ nhi thính 傾耳而聽 nghiêng tai mà nghe. 2 : Nghiêng đổ, con gái đẹp gọi là khuynh thành 傾城 nghĩa là cái đẹp có thể làm nghiêng nước đổ thành vậy.

hạo (10n): : Lớn. Như hạo kiếp 浩劫 kiếp lớn. Tục gọi sự tai vạ lớn của nhân gian là hạo kiếp.

đãi (9n) 1 : Ðợi. 2 : Tiếp đãi.
-- Bản dịch của Tản Đà --

Ở đời như giấc chiêm bao
CÁi thân còn đó, lao đao làm gì?
Cho nên suốt buổi say lì,
Nằm lăn trước cột, biết gì có ta.
Tỉnh thôi đưa mắt sân nhà.
Một con chim hót bên hoa ngọt ngào.
Hỏi xem: nay đó ngày nào?
Ngày Xuân gió mát, vui chào tiếng oanh.
Ngậm ngùi cảm cảnh sinh tình,
Nghiêng bầu, mình lại với mình làm vui.
Hát ran, chờ tấm trăng soi,
Thoạt xong câu hát thời rồi đã quên

Bản dịch của Trần Minh Tú

Ngày xuân say rượi tỉnh dậy nói chí mình

Đời như giấc mộng lớn thôi
Cớ sao vất vả, nhọc nơi thân này
Trọn ngày ta cứ uống say
Lướt kha lướt khướt, ngủ ngay hiên nhà
Trước sân, tỉnh dậy trông ra
Thấy con chim hót trong hoa yêu kiều
Tự hỏi ngày tháng bao nhiêu?
Tiếng oanh trong gió, biết chiều xuân sang
Cảm cảnh ta muốn thở than
Đối cảnh tay cứ miên man nghiêng bình
Hát vang chờ đón trăng xinh
Khúc ca vừa hết quên tình buồn vui

Nhận xét

Bài đăng phổ biến từ blog này

Một số cách tính điện trở tương đương (sưu tầm)

Bài toán chuyển động trên một vòng tròn

Tử Dạ thu ca子夜 秋歌-Nguyên tác: Lý Bạch李白