TAM NGUYỆT HỐI NHẬT TỐNG KHÁCH
NGUYÊN TÁC: THÔI LỖ
三月晦日送客

崔橹

野酌乱无巡, 送君兼送春。
明年春色至, 莫作未归人。

CHŨ PHỒN THỂ
三月晦日送客

崔櫓

野酌亂無巡, 送君兼送春。
明年春色至, 莫作未歸人。

PHIÊN ÂM
Sān yuè huìrì sòng kè

Cuī lǔ

Yě zhuó luàn wú xún, sòng jūn jiān sòng chūn.
Míngnián chūnsè zhì, mò zuò wèi guī rén.

ÂM HÁN VIỆT
Dã trước loạn vô tuần, tống quân kiêm tống xuân
Minh niên xuân sắc trí, mạc tác vị quy nhân

CHÚ THÍCH VÀ TỪ VỰNG
崔 thôi (11n) 1 : Cao lớn.
櫓 lỗ (19n) 1 : Cái mộc lớn. 2 : Cái mái chèo thuyền.
晦 hối (11n) 1 : Ngày cuối tháng ta gọi là ngày hối (ngày 30). (HỐI NHẬT)
野 dã (11n) 1 : Ðồng. Như khoáng dã 曠野 đồng ruộng. Nguyễn Du 阮攸 : Nghiệp Thành thành ngoại dã phong xuy 鄴城城外野風吹 bên ngoài thành Nghiệp gió đồng thổi.
酌 chước (10n) 1 : Rót rượu, nay thông dụng là uống rượu. Như tiểu chước 小酌 uống xoàng, độc chước 獨酌 uống một mình. 2 : Liệu làm, đắn đo lấy cái hay mà làm gọi là chước, cũng như rót rượu phải liệu cho đầy vơi vừa vặn. Như thương chước 商酌 bàn liệu.
巡 tuần (7n) 1 : Ði tuần, đi xem xét khu đất mình cai trị gọi là tuần. 2 : Khắp cả. Như đi khắp một vòng gọi là nhất tuần 一巡, rót rượu hết một lượt cũng gọi là một tuần. 3 : Thuân tuần 逡巡 rụt rè, quanh co.
兼 kiêm (10n) 1 : Gồm. Như kiêm quản 兼管 gồm coi, kiêm nhân 兼人 một người làm việc gồm cả việc của hai người. Tục viết là 蒹.
明年: sang năm
至 chí (6n) 1 : Ðến. Như tân chí như quy 賓至如歸 khách đến như về chợ.
Mạc: 莫: Chớ, lời cấm chỉ. Như quân mạc vũ 君莫舞 anh chớ có múa. Lý Bạch : Nhân sinh đắc ý tu tận hoan, Mạc sử kim tôn không đối nguyệt 人生得意須盡歡,莫使金樽空對月 Người ta ở đời khi đắc ý, hãy tận vui hưởng, Chớ để chén vàng trống không trước vầng trăng.
未歸人: vị quy nhân: người chưa trở về

DỊCH NGHĨA:
Giữa đồng, rót rượu không theo tuần (lượt) nào cả
Vì hôm nay là ngày cuối xuân, vừa tiễn khách đi xa vừa tiễn cả mùa xuân luôn (chính vì vậy cuộc rượu không cần câu nệ quy luật quy luật thông thường, không theo tuần (lượt) nào cả)
Năm sau khi sắc xuân lại về
Hi vọng bác đừng làm kẻ đi xa chưa trở về (mong xuân năm sau được gặp lại người bạn tốt)

CHÚ Ý: Ngày cuối cùng của mỗi tháng người ta gọi là hối nhật. Trong ngày này người ta thường du chơi nơi đồng rộng và bày bàn tiệc để uống rượu, tâm tình. Tam nguyệt hối nhật nghĩa là ngày cuối cùng của tháng 3, cũng chính là ngày cuối cùng của mùa xuân. Vừa tiễn bạn vừa tiễn xuân, tình cảm tha thiết, chân thành, đọc bài thơ có một cảm giác tiếc nuối, buồn…

DỊCH THƠ Trần Tiên Sinh

Ngày cuối cùng của tháng 3 tiễn khách

Giữa đồng, rượu chẳng có tuần
Tiễn bác tiễn cả chúa xuân đi mà
Năm sau xuân đến bên ta
Xin đừng làm kẻ đi xa chưa về

Nhận xét

Bài đăng phổ biến từ blog này

Một số cách tính điện trở tương đương (sưu tầm)

Bài toán chuyển động trên một vòng tròn

Bài tập liên hệ giữa định luật bảo toàn công, động cơ nhiệt và công suất