TỪ Ô DẠ ĐỀ NGUYÊN TÁC: BẠCH CƯ DỊ

TỪ Ô DẠ ĐỀ NGUYÊN TÁC: BẠCH CƯ DỊ 慈烏夜啼 慈烏失其母， 啞啞吐哀音， 畫夜不飛去， 經年守故林。 夜夜夜半啼， 聞者為沾襟； 聲中如告訴， 未盡反哺心。 百鳥豈無母， 爾獨哀怨深？ 應是母慈重， 使爾悲不任。 昔有吳起者， 母歿喪不臨， 嗟哉斯徒輩， 其心不如禽！ 慈烏復慈烏， 鳥中之曾參。 CHỮ GIẢN THỂ 慈乌夜啼 慈乌失其母， 哑哑吐哀音， 画夜不飞去， 经年守故林。 夜夜夜半啼， 闻者为沾襟; 声中如告诉， 未尽反哺心。 百鸟岂无母， 尔独哀怨深？ 应是母慈重， 使尔悲不任。 昔有吴起者， 母殁丧不临， 嗟哉斯徒辈， 其心不如禽！ 慈乌复慈乌， 鸟中之曾参。 PHIÊN ÂM Cí wū yè tí Cí wū shī qí mǔ, Yāyā tǔ āi yīn, Huà yè bù fēi qù, Jīng nián shǒu gù lín. Yè yè yèbàn tí, Wén zhě wéi zhān jīn; Shēng zhōng rú gàosu, Wèi jìn fǎnbǔ xīn. Bǎi niǎo qǐ wú mǔ, Ěr dú āiyuàn shēn? Yīng shì mǔ cí zhòng, Shǐ ěr bēi bù rèn. Xī yǒu wúqǐ zhě, Mǔ mò sàng bù lín, Jiēzāi sī tú bèi, Qí xīn bùrú qín! Cí wū fù cí wū, Niǎo zhōng zhī zēngsh ÂM HÁN VIỆT TỪ Ô THẤT KÌ MẪU Á Á THỔ AI ÂM TRIÊU DẠ BẤT PHI KHỨ KINH NIÊN THỦ CỐ LÂM DẠ DẠ DẠ BÁN ĐỀ VĂN GIẢ VI TRIÊM KHÂM THANH TRUNG NHƯ CÁO TỐ VI TẬN PHẢN BỘ TÂM BÁCH ĐIỂU KHỞI VÔ MẪU? NHĨ ĐỘC AI OÁN THÂM ƯNG THỊ MẪU TỪ TRỌNG SỬ NHỈ BI BẤT NHÂM TÍCH HỮU NGÔ KHỞI GIẢ MẪU MỘT TANG BẤT LÂM TA TAI TƯ ĐỒ BỐI KỲ TÂM BẤT NHƯ CẦM TỪ Ô PHỤC TỪ Ô ĐIỂU TRUNG CHÍ TĂNG SÂM Dịch nghĩa: quạ hiền mất mẹ, Kêu lên quạ quạ, nghe thương tân Sớm tối không bay đi xa Quanh năm ở trong rừng cũ Hằng đêm vào lúc nửa khuya thì kêu lên, Người nghe lệ rơi ướt vạt áo Tiếng kêu như bày tỏ nỗi niềm Chưa hết lòng đền đáp công ơn nuôi dưỡng , mẹ cho bú mớm Trăm loài chim chẳng lẽ không có mẹ? Nhưng chỉ có quạ này là đau xót thảm thiết nhất Có lẽ do lòng yêu thương của quạ mẹ lớn lao (ơn dày) Khiến lòng buồn nhớ của quạ con khôn nguôi được Xưa có ông Ngô Khởi, Mẹ chết không về chịu tang Than ôi! Cái hạng người ấy Lòng dạ không bằng loài cầm kê Quạ hiền hỡi quạ hiền Mày là Tăng Sâm trong loài chim đó CHÚ THÍCH VÀ TỪ VỰNG: 慈 từ (14n) 1 : Lành, yêu rất mực. Cha mẹ yêu con gọi là từ. 2 : Người trên yêu kẻ dưới cũng gọi là từ. Chu cấp cứu giúp cho kẻ túng thiếu khốn cùng gọi là từ thiện sự nghiệp 慈善事業. 3 : Mẹ. Cha gọi là nghiêm 嚴, mẹ gọi là từ 慈. Như gia từ 家慈, từ mẫu 慈母, v.v. 烏 ô (10n) 1 : Con quạ, quạ con biết mớm quạ già cho nên sự hiếu dưỡng cha mẹ gọi là ô điểu chi tư 烏鳥之私. 2 : Sắc đen. Như ngựa đen gọi là ngựa ô, gà đen gọi là gà ô, v.v. 3 : Ô hô 烏乎 than ôi ! Nha nha 啞啞 tiếng chim kêu. 哀 ai (9n) 1 : Thương. 2 : Không có mẹ gọi là ai. Kẻ để tang mẹ mà còn cha gọi là ai tử 哀子. 沾 triêm, điếp (8n) 1 : Ðầm thấm. Như triêm nhiễm thị hiếu 沾染嗜好 tẩm nhiễm thói ham thích. 襟 khâm (18n) 1 : Vạt áo, cổ áo. 哺 bộ (10n) 1 : Mớm (chim mẹ mớm cho chim con). 2 : Nhai. 爾 nhĩ (14n) 1 : Mày, ngươi. 歿 một (8n) 1 : Mất rồi, chết rồi. 喪 tang, táng (12n) 1 : Lễ tang. Như cư tang 居喪 để tang, điếu tang 弔喪 viếng kẻ chết, v.v. 2 : Một âm là táng. Mất. Như táng minh 喪明 mù mắt, táng vị 喪位 mất ngôi, v.v. 禽 cầm (13n) 1 : Loài chim. Như gia cầm 家禽. Ngô Khởi: người nước Vệ , thời Xuân Thu, là một nhà quân sự có tài. Mẹ Chết không về chịu tang, giết vợ để được tin dùng. Sau bị giết chết ở Sở Tăng Sâm: người nước Lỗ, thời Xuân Thu, học trò của Khổng tử, thờ mẹ rất có hiếu
Dịch thơ Ngô Văn Phú Con quạ hiền mất mẹ, "Quạ quạ" kêu thiết tha. Sớm tối, lỳ một chỗ, Quanh năm trụ rừng già. Nửa đêm kêu "quạ quạ", Nghe mà nước mắt sa. Kêu để mà tưởng nhớ, Ơn bú mớm mẹ xưa. Chim nào không có mẹ, Riêng mày mãi xót xa. Hẳn tình mẹ sâu nặng, Quên làm sao nổi mà. Chuyện cũ có Ngô Khởi, Mẹ mất, không về nhà. Buồn thay lũ người ấy, So loài chim còn thua. Quạ hiền! Quạ hiền thảo, Ngang Tăng Sâm thuở xưa. Dịch thơ Mai Lăng: Quạ hiền kêu đêm Quạ hiền sớm mất mẹ yêu Tiếng kêu quạ quạ, nghe chiều thiết tha Sớm hôm quạ chẳng đi xa Quang năm rừng cũ, gần nhà mà thôi Đêm đêm quạ khóc mồ côi Người nghe, ai chẳng bồi hồi tâm can Quạ con như oán như than Công ơn bú mớm, bảo ban chưa đền Chim nào chẳng có mẹ hiền Nhưng sao đau xót chỉ riêng quạ này Phải chăng quạ mẹ ơn dày Quạ con nhớ mẹ, sớm chày khôn nguôi Xưa ông Ngô Khởi là người Không về tang mẹ, để đời than ta Hạng này ngẫm lại xót xa Làm người, mà những thua xa loài cầm Quạ từ tâm, quạ từ tâm! Loài chim có một Tăng Sâm là mày Dịch thơ Trần Minh Tú Con quạ hiền kêu đêm Quạ hiền sớm mất mẹ thương Kêu lên quạ quạ, tiếng thường thiết tha Sớm tối chẳng muốn bay xa Quanh năm ở chốn mẹ cha xưa còn Nửa đêm kêu khóc mỏi mòn Người nghe ướt áo, thấm hòn lệ rơi Tiếng kêu như tỏ bao lời Chưa trọn đền đáp một đời mẹ thương Trăm chim có mẹ, lẽ thường Nhưng thảm thiết nhất, quạ dường đau hơn Phải chăng quạ mẹ dày ơn Quạ con khó nén từng cơn nhói lòng Xưa có Ngô Khởi, một ông Mẹ già đã mất, tang không chịu về Than ôi, hạng ấy đáng chê Lòng dạ còn kém cầm kê đó mà Quạ hiền ơi hỡi quạ à Trong loài chim ấy mày là Tăng Sâm