SƠN TRUNG ( bài này còn có tên gọi là Tư Qui) NGUYÊN TÁC: VƯƠNG BỘT

SƠN TRUNG ( bài này còn có tên gọi là Tư Qui)

NGUYÊN TÁC: VƯƠNG BỘT

山 中

王勃

长江悲已滞， 万里念将归。

况属高风晚， 山山黄叶飞。

CHỮ PHỒN THỂ

山中

王勃

長江悲已滯，萬里念將歸。
況屬高風晚，山山黃葉飛。

PHIÊN ÂM

Shānzhōng

Wángbó

Chángjiāng bēi yǐ zhì, wànlǐ niàn jiāng guī.
Kuàng shǔ gāo fēng wǎn, shān shān huángyèfēi.

ÂM HÁN VIỆT

Trường Giang bi dĩ trệ, vạn lí niệm tương qui

Huống thuộc cao phong vãn, sơn sơn hoàng diệp phi

CHÚ THÍCH VÀ TỪ VỰNG

悲 bi (12n) 1 : Ðau, khóc không có nước mắt gọi là bi. 2 : Thương xót, đạo Phật lấy từ bi làm tôn chỉ, nghĩa là thương xót chúng sinh mà ra tay tế độ.

念 niệm (8n) 1 : Nghĩ nhớ. 2 : Ngâm đọc. Như niệm thư 念書 đọc sách, niệm kinh 念經 niệm kinh, v.v. 3 : Hai mươi. Như niệm ngũ nhật 念五日 ngày 25.

滯 trệ (14n) 1 : Ðọng. Như hàng bán không chạy gọi là trệ tiêu 滯銷. 2 : Trì trệ. 3 : Cái gì không được trơn tru đều gọi là trệ. 4 : Bỏ sót. 5 : Mắc vướng.

黃 hoàng (12n) 1 : Cũng như chữ hoàng 黄.

黄 hoàng (12n) 1 : Sắc vàng, sắc ngũ cốc chín. Ngày xưa lấy năm sắc chia sánh với năm phương. Màu vàng cho là sắc ở giữa, cho nên coi màu vàng là màu quý nhất. Về đời quân chủ các tờ chiếu mệnh đều dùng màu vàng, cho đến các đồ trang sức chỉ vua là được dùng màu vàng thôi. 2 : Huyền hoàng 玄黄 trời đất. Như huyền hoàng phẩu phán 玄黄剖判 lúc mới chia ra trời đất.

葉 diệp (13n) 1 : Lá, lá cây cỏ, cánh hoa. Như trúc diệp 竹葉 lá tre, thiên diệp liên 千葉蓮 hoa sen nghìn cánh.

DỊCH NGHĨA:

长江好似已经滞流，在为我不停地悲伤。万里远游之人，思念着早日回归。

更何况秋风风寒。黄叶在漫山飘飞

Trong núi
Sông Trường Gian dường như ngừng chảy, vì lòng người không ngừng bi thương

Người đi xa vạn dặm, luôn nghĩ đến ngày sớm được về quê
Huống hồ đương lúc gió lạnh tiễn mùa thu qua (cuối thu)
Lá vàng bay khắp núi non

Dịch thơ Trần Minh Tú

Trường Giang lắng đọng nỗi đau

Nơi xa muôn dặm, mong mau về nhà

Huống chi gió tiễn thu qua

Lá vàng bay khắp núi và non cao

Đôi lời bình: Hãy tưởng tượng một người đơn độc đứng bên bờ sông không ngừng mong nhớ về quê nhà xa xôi,  giữa những cơn gió lạnh cuối mùa thu, lá vàng tung bay khắp núi. Đúng là người buồn cảnh có vui đâu bao giờ.Vậy nên chữ Sầu 愁 mới được ghép bởi chữ tâm 心 và chữ thu 秋 (mùa thu) là vì vào mùa thu tâm trạng con người thường man mát buồn......
Nhớ quê đúng độ thu qua
Lá vàng khắp núi, thân ta một mình
Sông kia vẻ cũng có tình
Dường như ngừng chảy, lặng thing bên người
(Trần Tiên Sinh cảm tác)